Норвеґія

Норське кралёвство
Норське кралёвство Kongeriket Norge ; Kongeriket Noreg; Norgga gonagasriika
	Девіза: none; (Royal motto: Alt for Norge; "All for Norway")
	Гімна: Ja, vi elsker dette landet; (Yes, we love this country) (national); ; Royal anthem: Kongesangen
Головне місто; (і найвекше місто)	Осло; 59°54.78′N 10°44.41′E / 59.91300°N 10.74017°E
Урядный язык	норьскый (Bokmål / Nynorsk); Davvisámegiella
Етнохоронім	Norsk, nordmann
Влада	Unitary parliamentary democracy and constitutional monarchy
Legislature	Stortinget ; L Sámediggi
Consolidation	1905-06-07
Теріторія
Популація
ГДП	шацованя 2017
ГДП (номіналный)	шацованя 2017
Gini (2014)	23.5 (1)
ІЛР (2022)	0.966 (2)
Валута	Norwegian krone (NOK)
Часова зона	CET (UTC+1)
Сторона движения	right
Інтернет-домен	.no
Телефонный код	47

Норве́ґія вадь Норьско,^[7] офіційно Норве́зькоє коро́льство вадь Норьске кралёвство^[8] є штат на Скандінавськум пувострові на сівері Европы. Далекый арктичный острув Ян Маєн тай архіпелаґ Свалбард тоже сут частьов корольства.^[9] Острув Буве у Субантарктичнум поясі є заморськов територійов, айбо не частьов корольства; окрем того, Норвеґія володіє антарктичныма територіями: тото острув Петра I. тай Земля королевы Мод. Норвеґія має 5.6 особ населеня. Єї столиця и майвеликый варош ото Осло. Крайина має сумарну площу 385 207 км².^[2] Норвеґія має довгый восточный гатар из Швеційов, а щи граничит из Фінландійов и Російов на сіверный восток. Норвеґія має довгу берегову линію у бук Скаґеррацької протокы, Сіверного ледового океана тай Баренцового моря.

Споєноє Норвезькоє корольство было закладеноє у 872. рокови через изкапчаня друбных княжеств и екзістує булше тысячі рокув. Уд 1537 по 1814, Норвеґія была частьов Данії–Норвеґії, а уд 1814 по 1905 была у Шведсько-норвезькуй унії. Норвеґія держала невтралну позицію бігом Первої світової войны и Другої світової войны, докідь у апрільови 1940. рока не была взята тай окупована Націштськов Німещинов до кунця войны.

Днешньый король Норвеґії — Гаралд V. из дома Ґліксбурґув; уд 2021. рока премєрміністер — Йонас Ґар Стыре. Норвезькоє корольство тото унітарна держава из конституційнов монархійов. Народ самі має самовызначіня и влив на свої традиційні території через Самськый парламент и Фінмарковый акт. Норвеґія держит близкі зязкы з Европськов унійов и США; она є закладным членом Орґанізації Зєдиненых Націй, НАТО, Европської асоціації слобудного торгованя, Рады Европы, Антарктичного договора тай Нордської рады; членом Европської економічної зоны, Світової торгової орґанізації тай Орґанізації економічної сполупраци тай розвою; частьов Шенґенської зоны. Норвезькі діалекты сут взайимнопорозумілі из данськым и шведськым языками.

Норвеґія ся держит скандінавської модели из мусайным медичным страхованьом и шыроков соціалнов защитов, єї цінності мавут у основі ідеалы рувности.^[10] Держава має читаву долю у ключовых індустріалных секторах, обшырні резервы бензина, природного ґаза, мінералув, дерева, морепродуктув и прісної воды. Бензинова індустрія зудповідат дас за четвертину ГДП крайины.^[11] Норвеґія — майвеликый у світі продуцент нафты тай природного ґаза на душу населеня по крайинах Середнього Востока.^[12]^[13] У исписах Світового банка тай Межинародного валутного фонда, Норвеґія має 4. тай 8. місто удповідно за доходами на душу населеня у світі.^[14] Она має майвеликый державный пінзійный фонд у світі, котрый ся оцінює у 1.3 триліона америцькых доларув.^[15]^[16]

Офіційнов валутов Норвеґії є норвезька коруна (код NOK). Урядныма языками сут букмол (нор. bokmål; ISO 639-1 nb) тай ніношк (нор. nynorsk; ISO 639-1 nn).

Референції

↑ New government 14.10.2021. https://www.regjeringen.no/en/the-government/solberg/members-of-the-government-2/id543170/. [перевірено 2021-10-14].
↑ ^2,0 ^2,1 Arealstatistics for Norway 2019. Kartverket, mapping directory for Norway. 20 December 2019. https://www.kartverket.no/Kunnskap/Fakta-om-Norge/Arealstatistikk/Arealstatistikk-Norge/. [перевірено 1 March 2020].
↑ Population, 2025-01-01 (по en). Statistics Norway. 2025-02-25. https://www.ssb.no/en/befolkning/folketall/statistikk/befolkning. [перевірено 2025-02-26].
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 Norway, International Monetary Fund, Норьско
↑ Gini coefficient of equivalised disposable income (source: SILC). Eurostat Data Explorer. http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=ilc_di12. [перевірено 4 December 2015].
↑ 2022 Human Development Index Ranking (по en). United Nations Development Programme. 2023-03-13. https://hdr.undp.org/data-center/human-development-indexindicies/HDI. [перевірено 2024-03-16].
↑ Букмол: Norge, Noreg, Norga, Vuodna, Nöörje, по квенськы Norja
↑ Назывкы офіційныма тай признаныма языками: букмол: Norge [ˈnɔ̂rɡə] ^{высловность}; ніношк: Noreg (файл); офіційні назвы у меншиновых языках: сіверносамськый: Norga; лулесамськый: Vuodna; южносамськый: Nöörje; квенськый: Norja.
↑ Шпіцберґенськый договур (знамый и як Свалбардськый договур) 9. фебруара 1920. року признає повный и абсолутный суверенітет Норвеґії над арктичным архіпелаґом Шпіцберґен (теперь ся кличе Свалбард).National Research Council (U.S.). Polar Research Board (1986). Antarctic treaty system: an assessment. National Academies Press. ISBN 978-0309036405. https://books.google.com/books?id=gNxjxfm4cSgC&pg=PA370. [перевірено 24 July 2011].
↑ Norwegian Society / Living in Norway. https://www.studyinnorway.no/living-in-norway/norwegian-society. [перевірено 21 March 2018].
↑ "Statistics Norway raises '07 GDP outlook, cuts '08". Reuters. 6 September 2007. Archived from the original on 22 September 2020. Retrieved 8 March 2009.
↑ Country Comparison :: Crude oil – production. CIA – The World Factbook. https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2241rank.html. [перевірено 16 March 2016].
↑ Country Comparison :: Natural gas – production. CIA – The World Factbook. https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2249rank.html. [перевірено 16 March 2016].
↑ The World's Richest Countries. https://www.forbes.com/sites/bethgreenfield/2012/02/22/the-worlds-richest-countries/. [перевірено 12 December 2014].
↑ Holter, Mikael (27 June 2017). "The World's Biggest Wealth Fund Hits $1 Trillion". Bloomberg L.P. Archived from the original on 19 September 2017. Retrieved 19 September 2017.
↑ Meredith, Sam (31 January 2023). Norway's gigantic sovereign wealth fund loses a record $164 billion, citing 'very unusual' year. https://www.cnbc.com/2023/01/31/norways-sovereign-wealth-fund-loses-164-billion-in-2022.html. [перевірено 26 April 2023].

Тота статя є затля „Стыржень“. Поможте Вікіпедії так, же єй доповните і росшырите.

[1] New government 14.10.2021. https://www.regjeringen.no/en/the-government/solberg/members-of-the-government-2/id543170/. [перевірено 2021-10-14].

[kart_2019-2] 2,0 ^2,1 Arealstatistics for Norway 2019. Kartverket, mapping directory for Norway. 20 December 2019. https://www.kartverket.no/Kunnskap/Fakta-om-Norge/Arealstatistikk/Arealstatistikk-Norge/. [перевірено 1 March 2020].

[ssbf-3] Population, 2025-01-01 (по en). Statistics Norway. 2025-02-25. https://www.ssb.no/en/befolkning/folketall/statistikk/befolkning. [перевірено 2025-02-26].

[imf2-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 Norway, International Monetary Fund, Норьско

[eurogini-5] Gini coefficient of equivalised disposable income (source: SILC). Eurostat Data Explorer. http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=ilc_di12. [перевірено 4 December 2015].

[UNDP2023-6] 2022 Human Development Index Ranking (по en). United Nations Development Programme. 2023-03-13. https://hdr.undp.org/data-center/human-development-indexindicies/HDI. [перевірено 2024-03-16].

[7] Букмол: Norge, Noreg, Norga, Vuodna, Nöörje, по квенськы Norja

[8] Назывкы офіційныма тай признаныма языками: букмол: Norge [ˈnɔ̂rɡə] ^{высловность}; ніношк: Noreg (файл); офіційні назвы у меншиновых языках: сіверносамськый: Norga; лулесамськый: Vuodna; южносамськый: Nöörje; квенськый: Norja.

[9] Шпіцберґенськый договур (знамый и як Свалбардськый договур) 9. фебруара 1920. року признає повный и абсолутный суверенітет Норвеґії над арктичным архіпелаґом Шпіцберґен (теперь ся кличе Свалбард).National Research Council (U.S.). Polar Research Board (1986). Antarctic treaty system: an assessment. National Academies Press. ISBN 978-0309036405. https://books.google.com/books?id=gNxjxfm4cSgC&pg=PA370. [перевірено 24 July 2011].

[10] Norwegian Society / Living in Norway. https://www.studyinnorway.no/living-in-norway/norwegian-society. [перевірено 21 March 2018].

[11] "Statistics Norway raises '07 GDP outlook, cuts '08". Reuters. 6 September 2007. Archived from the original on 22 September 2020. Retrieved 8 March 2009.

[12] Country Comparison :: Crude oil – production. CIA – The World Factbook. https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2241rank.html. [перевірено 16 March 2016].

[13] Country Comparison :: Natural gas – production. CIA – The World Factbook. https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2249rank.html. [перевірено 16 March 2016].

[14] The World's Richest Countries. https://www.forbes.com/sites/bethgreenfield/2012/02/22/the-worlds-richest-countries/. [перевірено 12 December 2014].

[15] Holter, Mikael (27 June 2017). "The World's Biggest Wealth Fund Hits $1 Trillion". Bloomberg L.P. Archived from the original on 19 September 2017. Retrieved 19 September 2017.

[Meredith_2023-16] Meredith, Sam (31 January 2023). Norway's gigantic sovereign wealth fund loses a record $164 billion, citing 'very unusual' year. https://www.cnbc.com/2023/01/31/norways-sovereign-wealth-fund-loses-164-billion-in-2022.html. [перевірено 26 April 2023].

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[2]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]