Хоснователь:Fadssdssd/Татарськый язык
| татарськый язык | ||
|---|---|---|
| татар теле, tatar tele | ||
| Говорить ся ним в | Росія, Україна, Турція, Китай | |
| Реґіон | Поволжье | |
| Цалково говорцїв | 5 млн. | |
| Языкова родина | Турькічна | |
| Dialects | Мішарськый, Казаньскій, Сибірські | |
| Офіціалный статус | ||
| Урядный язык в | Росія (Татарстан), Китай (Дацюань-Татарська національна волость) | |
| Реґулованый | Інстітут языка, літературы і іскусства имени Галимджана Ибрагимова | |
| Языковы коды | ||
| ISO 639-1 | tt | |
| ISO 639-2 | tat | |
| ISO 639-3 | tat | |
Тата́рськый язык (тат. татар теле, tatar tele або татарча, tatarça) є турькічный язык, принадлежный до алтайской языковой ґрупы. Язык котрым бісїдує казанські (волґскі) татарами. В Росії казанським татарськым бісїдують 5 300 000 говорцїв, зокрема 4 500 000 татар, 520 тисяч башкирів , 130 тисяч русів,70 тисяч чувашей, 42 тисяч марійців і також удмуртів і мордва. Язык межнаціональной бесіды в Поволжьї посеред татарів, башкірів, чувашей, казахів, марійців, мордви і удмуртів.[1]
Татарськый язык є другій найвекший поширенный та по кільскості говорців національный язык в Росії.[2]
Генезіс
[едітовати | едітовати жрідло]Новочасный татарськый літературный язык сформувався в другый половині XIX ст. путём cближення норм старотатарського літератуного языка з койне.
Діалекты
[едітовати | едітовати жрідло]
Діалектная система татарського языка складається з центрального (казанського), западного (мішарського)[3] та выходних діалектів (язык сибірських татар).[4]
Хосновання
[едітовати | едітовати жрідло]Був урядным языком Казанського Ханства до 1552 року. Після 1917 року став урядным в Татарськой РСР, а також Ідель-Урал республики народов Поволжья. Днеська урядный язык Татарстану.[5]
Фонетика
[едітовати | едітовати жрідло]У татарськом языке 10 постоянних громькихъ фонем, єден з них [-ый] має дифтонгойдний характер, щи 3 - [о], [ы], [е] хосновуються в руськых переобранях. Є 26 сталих приголосних і 5 фонем, що хосновуються в перебранях: [ц], [ш], [тч], [х '], [в]. Остання рузнит ся уд русинськой губно-губной [в], подобна звуку [w] анґліцького языка.[6]
Морфологія
[едітовати | едітовати жрідло]В Татарському немає категории роду, єдночасно з синтетичними широко хоснуються аналитичні времені формы глагола, поміщні глаголы словленні способы дії, ёго інтензивність, степенями завершенності т.д.
Синтаксис
[едітовати | едітовати жрідло]В татарськом кмеется удокремленняні сінтетичні пудняні реченя, хоснується ізафет. Татарськый язык удносится до агглютинативных языков, для ёго характерний сингармонізм.
Письменность
[едітовати | едітовати жрідло]Хоснується кіріліця. До совєтскых часів хоснувалась арабская графіка.В 1927 р. совєтской владой була уведенна латынка, а з 1939 р. — знову кіріліця з доповнеными буквами для позначки специфічних звуків татарського языка. Были спроби вернут ся до латынки під час перестроя.[7]
| А а | Ә ә | Б б | В в | Г г | Д д | Е е | Ё ё |
| Ж ж | Җ җ | З з | И и | Й й | К к | Л л | М м |
| Н н | Ң ң | О о | Ө ө | П п | Р р | С с | Т т |
| У у | Ү ү | Ф ф | Х х | Һ һ | Ц ц | Ч ч | Ш ш |
| Щ щ | Ъ ъ | Ы ы | Ь ь | Э э | Ю ю | Я я |
См. Тыж
[едітовати | едітовати жрідло]Жерела і одказки
[едітовати | едітовати жрідло]- ↑ https://tatarica.org/ru/razdely/narody/tatary/tatarskij-yazyk/tatarskij-yazyk#:~:text=средний%20диалект%2C,Онлайн%20-%20энциклопедия%20Tatarica
- ↑ Перепіс обывателей РФ
- ↑ Мішарський діалект
- ↑ діалекты Татарського
- ↑ Книга про Татарськый
- ↑ "Фонема"
- ↑ "Татарская письменность — Буквица"
Тоты даны суть часточно або цалком основаны на перекладї статї Татарська мова на українськой Вікіпедії.