Вікіпедія:Статя тыждня/2017/35

Матеріал з Вікіпедія
Русинске школство

Іщі за фунґованя Габсбурьской монархії можеме відїти зачаток навчаня русиньского языка. Жебы підвышити уровень освіты ґрекокатолицького духовенства была в роцї 1774 у Відню (і з ініціатівы Андрія Бачіньского) заложена Кралёвска ґенерална ґрекокатолицька семінарія при храмі св. Варвары (Королевская общая грекокатолическая семинария в Вене при св. Варваре – Regium Generale Seminarium Greaco-Catholicum Viennae ad Sanctum Barbaram). Про каждоденну потребу а потім і офіціялно была прията скорочена назва Барбареум (Barbareum). Церьква св. Варвары ся стала про ґрекокатоліків парохіалным центром. Бачіньскый завів і навчаня русиньского языка в семінарії, якый ся став урядным языком і єпіскопской канцеларії. За 10 років фунґованя ся в нім навчало 46 ґрекокатолицькых штудентів.

Перша універзітна катедра, яка ся занимала Русинами жыючіми на юг од Карпат была заложена на Будапештьскій універзітї в роцї 1919. На єй челї стояв Александер Бонкало. В 20. сторочу ся русинистіка зачала учіти на універзітї аж в послїдній четвертінї на Універзітї в Новім Садї.

На Підкарпатьскій Руси „містный язык“ ся став (вєдно з чеськым языком), едным з двох офіціалных “штатных“ языків. Ческословеньска влада уж 18. новембра 1919 в Ужгородї выдала Ґенералный штатут про орґанізацію і адміністрацію Підкарпатьской Руси, в якім назначіла рїшіня языкового вопросу Русинів: навчалным і урядным языком ся мав стати „народный язык“.

...подробно