Теофіль Качмарчык

Теофіль Качмарчык (24 жолтня 1843, Чорне — 16 лютого 1922, Білцарева) был польським парохом Білцаревы (1879-1922) і нацийональным активістом русофільской орієнтациі. Його сын Ярослав Качмарчык был премєр-міністром Руской Народной Республикы Лемків.

Был рукоположений на священника в 1873 і розпочал душпастырску працу асистуючы в парохіі Злоцкє. В роках 1875-79 адмініструвал парохію Рыхвалд, а од 1879-го звязаний был з Білцаревом, початково як єй адміністратор (до 1886), а пізнійше до смерти парох. Был тіж членом сандецкой повітовой рады, спілосновательом Руской Бурсы в Новым Санчі (1898) і кредитовой асоцияциі Надія в Креници. Публикувал статі на лемківскы темы в галицкій русофільскій ґазеті Червоная Русь.

Теофіль Качмарчык разом з інчыма русофілами был підозреным о спілпрацу з росийскыма войсками, котры на початку Першой Світовой Войны вкрочыли до Галичыны. 10 вересня 1914 рока был арештуваний в Білцаревій, 23 вересня вывезений з Ґрибова, і по трьох днях довезений до Нового Санча. Разом зо сыном Любомиром і свящ. Василийом Курилло был заведений до суду. Свящ. Теофілю Качмарчыкови зашмарено, што в часі мобілізациі подавал через телефон знакы перелітуючым над Білцаревом росийскым аероплянам; публичні в церкви принимал од селян присягу, што не будут стріляти до Росиян; писал листы до В. А. Бобринского ^[рос.] в Петербурґу і брал участ в таємных русофільскых стрічах в Мушыні. Вєдно з двома сынами был поневолений в концентрацийным лаґрі в Талергофі. В квітні 1915 были вывезены на конфінацию до Фельдбах. До Білцаревы вернул в 1917 році.

Вернувшы домів, Качмарчык ся неуспішні борол за маєток Руской Бурсы в Санчі. Вмер 16 лютого 1922 в Білцаревій і там єст похований. Мал штырьох сынів: Ярослава, Любоміря, Владиміря і Теофіля, як тіж штырі дівкы. Потомкы Качмарчыка мешкают в Кракові.

Одказы

• Богдан Горбаль. Теофіль Качмарчык (1843-1922) // Лемківскій річник 2002. — Крениця-Ліґниця: Стоваришыня Лемків. — С. 96—99.
• Bogdan Horbal. Kachmarchŷk, Teofiľ // Paul Robert Magocsi, Ivan Pop (eds.) Encyclopedia of Rusyn History and Culture. — Toronto Buffalo London: University of Toronto Press, 2005. — С. 224. — ISBN 0-8020-3566-3.