Вінниця
| Вінниця | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| укр. Вінниця
| |||||
| |||||
| |||||
|
| |||||
| Основны інформації | |||||
| 49°14′14″N 28°28′02″W / 49.23722°N 28.46722°W | |||||
| Країна | Україна | ||||
| Реґіон | Вінницька область | ||||
| Админцентр для | Віницька область | ||||
| Засноване | 1355 | ||||
| Перша змінка | 1355 | ||||
| Статус міста | з 1640 року | ||||
| Жытелїв | 369,739 (оцінка на 2022)[1] | ||||
| Розлога | 79,94 км² | ||||
| Поштовы індексы | 21001–21499 | ||||
| Телефонный код | 0432 | ||||
| Часова зона | UTC+2:00, UTC+3:00 | ||||
| Клімат | теплий вологий континентальний клімат (Dfb) | ||||
| Надморьска вышка | 248 метер | ||||
| Географично | Український кристалічний щит | ||||
| Водный обєкт | Южный Буг | ||||
| Подїл | Замостянський район, Староміський район, Ленінський район, Сабарів, Слов'янка, Вишенька, Тяжилів, Поділля | ||||
| Назва жытелїв | Вінничани, Вінничанка, Вінничанин | ||||
| Братьскы міста | Люблін, Карлсруе, Нансі, Мюнстер | ||||
| Історія | Історія Вінниці | ||||
 | |||||
| Містьскый уряд | |||||
| Вебова сторінка | сторінка | ||||
| Пріматор | mayor of Vinnytsia | ||||
|
VIAF:153686368;GND:4254197-9;OSM:361818; | |||||
Ві́нниця (укр. Вінниця, рос. Винница, пол. Winnica) є варош в западноцентралнуй Украйині на Подолії, адміністративный центр Вінницької области тай Вінницького района. Вінниця лежит на берегах Южного Буга и має населеня 369,739 бывателюв (оцінка на 2022).[1]
Історія
[едітовати | едітовати жрідло]Рання історія
[едітовати | едітовати жрідло]Вінниця была важным торговым и політичным центром зачинавучи з 14. стороча, кой Федор Коріатович, стрычаник великого князя литовського Олґерда, поклав на берегах Южного Буга у 1363. році фортецю уд татарськых набігув.
У 15. столітьови великый князь литовськый Александер Яґеллончик дав Вінниці маґдебурзькоє право. У 1566 она стала частьов Брацлавського воєводства. У 1569–1793. роках варош быв у Короні Корольства Польського. У році 1648 Вінниця стала епіцентром козацькых повстань пуд проводом Богдана Хмельницького; а у фебруарі 1651. року бігом обороны Вінниці козацькый полк Ивана Богуна удбив атаку 20,000-ї польської армії. Вінниця была частьов Гетьманщины до 1667. року, и в 1672–1699 — частьов Османської імперії.[2] Пуд польськым правліньом Вінниця мала статус корольського вароша. 18. марця 1783 Антоній Протазій Потоцькый удкрыв у Вінници Польську торгову компанію. 1. піхотный полк польської коронної армії розміщовав ся у вароши у році 1788, докідь го не релоковали до Пйотркова Трибуналського.[3]
Пузньомодерна історія
[едітовати | едітовати жрідло]
По Другому поділови Польщі у 1793. році Російська імперія анексовала варош и реґіон. Росія яла укоріньовати римокатолицизм: католицькі церьквы у вароши перечиньовали на православні, у тум числі днешньый Спасо-Преображенськый собор.
У російському списованьови 1897. року Вінниця мала 30,563 чоловік населеня и так была третьым майвеликым варошом Подолії по Камянцю-Подольському тай Умани. Из завершеньом ставбы желізничных споєнь у 1871 Вінниця зачала скоро ся економічно тай інфраструктурно розвивати. Вароськый архітектор Григорій Артинов поклав шор будов: водонапорну турню, театер, церьквы, готелі тай хыжі — котрі и до днесь формувут ландшафт вароша.
Бігом Украйинської револуції 1917–1920. рокув Вінниця ся трираз убирала містом розміщеня державных структур Украйинської народної републікы (УНР). Директорія УНР ся розміщовала у готельови „Савой“, што значило, ож Вінниця была де факто головным варошом републікы. 16. мая 1920. року у Вінници ся удбыла стріча голув УНР и Польщі, Симона Петлюры тай Юзефа Пілсудського.[4]
При совєтськуй владі Вінниця стала індустріалным ґіґантом из фокусом на выробництво цукру, айбо читаво пострадала бігом Голодомора 1932–1933. рокув.[5]
У 1937–1938 бігом Великого терора (Єжовщины) НКВД справили масову згубу 9,000–11,000 чоловік у Вінници — ся подія стала знама ги Вінницька траґедія.[6]
Друга світова война
[едітовати | едітовати жрідло]
Бігом Другої світової войны, Вінниця была окупована німецькыма катунами 19. юлія 1941. Попри довоєнноє жыдувськоє населеня у булше ги 34,000 чоловік, лиш 17,000 из них ся лишили, а вшыткі другі были навперед успішно евакуйовані удну Совєтського союза.[7] Почти вшыткі жыдове, котрі ся лишили у Вінници пуд націстськов окупаційов были забиті бігом Голокоста німецьков бріґадов смерти Einsatzgruppe C.[7] У 1942. році читавый дараб жыдувського района Єрусалимка быв изгубленый німцями.[жрідло?] Тот період ілуструє знама фотоґрафія „Послідньый жыд у Вінници“.
Адолф Гітлер быв розмістив свою восточну штабквартиру Führerhauptquartier Werwolf у штабквартирі Вермахта[8] коло вароша. Комплекс быв покладеный у 1941–1942 російськыми полонеными, многі з котрых пак были убиті.[9] Гітлерово бываня было деревлянов хыжков у приватнуй загороді из окремым бетонным бункером.[10] Комплекс обсяговав дас 20 другых деревляных хыжув, електроштацію, сады, колодязі, три бункеры, басейн на плаваня тай оборонні позиції.[11]
Гітлер бывав у „Верволфі“ дакулко тыжнюв у 1942 тай на зачаткови 1943.[12] На днешньый день мож навщивити немногі останкы комплекса, котрі у єдному из звітув ся описувут ги „ворох бетона“ позад того, ож націшты го знесли у 1944.[13] На авґуст 2018. року планы вытворити повноцінный музей на місті „Верволфа“ не были реалізовані.[14][15]
Пузньый совєтськый період
[едітовати | едітовати жрідло]По завершеню Другої світової войны Вінниця стала локаційов воєнної базы совєтськых воздушных сил, котра обсяговала аеропорт, болницю, арсеналы тай другі воєнні установкы. Уд 1960. року и до кунця 1990. рокув у Вінници была штабквартира 43. ракетної армії Ракетных войськ стратеґічного призначеня.[16] 2. окрема воздушно-артілерійська бріґада, котра пак стала 24. воздушнов армійов, розміщовала ся у Вінници у 1960–1992. роках.
Независла Украйина
[едітовати | едітовати жрідло]Командованя Воздушных сил ЗСУ ся розміщовало у Вінници уд року 1992. Бігом повномасштабної інвазії РФ в Украйині, 25. марця 2022 центер командованя быв читаво пошкодженый російськыми крылатыми ракетами.[17]
14. юлія 2022. року центер Вінниці быв атакованый трьома російськыми крылатыми ракетами: проєктілы трафили у місну клініку NeuroMed тай офіцірськый дум, котрый ся хосновав ги концертный зал. Уд атакы умерли 27 чоловік (межи нима троє дітий),[18] 80 были госпіталізовані. На слідувучый день Міністерство обороны РФ заявило, ож цільов были высокопоставлені украйинські воєнні офіціры тай представителі загатарных компаній воєнної індустрії.[19][20]
12. октовбра 2022, пілот Вадим Ворошилов (позывный „Karaya“) збив коло Вінниці 5 дронув „Шахед 136“. Позад уймы, вчиненої аеропланови, Ворошилов ся катапултовав у Вінницькуй области по тому, як удвюг свуй унищовач уд вароша. За вто го нагородили званьом Героя Украйины.[21]
У 2023. році Вінниця удкрыла представительськый офіс Европської унії.
Референції
[едітовати | едітовати жрідло]- ↑ 1,0 1,1 (по uk,en) uk:Чисельність наявного населення України на 1 січня 2022. Київ: Державна статистична служба України. http://db.ukrcensus.gov.ua/PXWEB2007/ukr/publ_new1/2022/zb_%D0%A1huselnist.pdf.
- ↑ Podolia. AICE. https://www.jewishvirtuallibrary.org/podolia. [перевірено 31 December 2020].
- ↑ Gembarzewski, Bronisław (1925) (по pl). Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej. p. 26.
- ↑ Piłsudski and Petliura: Together against the Bolsheviks (по en-US). 2022-04-21. https://polishhistory.pl/pilsudski-and-petliura-together-against-the-bolsheviks/. [перевірено 2022-12-27].
- ↑ Historical Photographs of the Holodomor (по en-US). https://education.holodomor.ca/educational-resources-list/photo-gallery/historical-photographs-of-the-holodomor-2/. [перевірено 2024-05-16].
- ↑ Valery Vasiliev, Yuriy Shapoval, "Stages of «Great Terror»: The Vinnytsia Tragedy", Zerkalo Nedeli, № 31 (406), 17–23 August 2002, (in Russian Архівовано 28 новембра 2007., in Ukrainian Архівовано 18 мая 2009.)
- ↑ 7,0 7,1 Arad, Yitzhak (27 May 2020). The Holocaust in the Soviet Union. U of Nebraska Press. ISBN 9781496210791. https://books.google.com/books?id=MJrnDwAAQBAJ&dq=Yitzhak+Arad+%22and+of+the+more+than+34,000+strong+preinvasion%22&pg=PT161.
- ↑ Rathkolb, Oliver (1 August 2004). Revisiting the National Socialist Legacy: Coming to Terms With Forced Labor, Expropriation, Compensation, and Restitution. Transaction. p. 179. ISBN 978-0765805966. https://books.google.com/books?id=MSa7B9oovacC&q=nazis+Vinnytsia+jews&pg=PA179.
- ↑ Hitler's Ukrainian Bunker Revealed. BBC. 12 March 2012. http://www.bbc.com/travel/story/20120308-hitlers-ukrainian-bunker-revealed. [перевірено 28 August 2018].
- ↑ Felton, Mark (4 August 2014). Guarding Hitler: The Secret World of the Fuhrer. London: Pen and Sword Military. ISBN 978-1781593059. https://books.google.com/books?id=qT4RBQAAQBAJ&q=Vinnytsia+Hitler+log+cabin+concrete+bunker&pg=PT149.
- ↑ Ainsworth-Davis, John; Creighton, Ami de (29 December 2014). The Mountbatten Report, New Edition. Lulu.com. ISBN 9781312749962. https://books.google.com/books?id=JT1pCQAAQBAJ&q=Vinnytsia+Hitler++log+cabins&pg=PA292.
- ↑ Speer, Albert (1995). Inside the Third Reich. London: Weidenfeld & Nicolson. pp. 328–329. ISBN 9781842127353.
- ↑ Hitler's headquarters "Werwolf". The Koz Telegram. 18 August 2018. https://ktelegram.com/travel-by-ukraine-incredible-places-in-vinnytsia-region-from-which-is-breathtaking-24-channel/18705. [перевірено 28 August 2018].
- ↑ Hitler's Ukrainian Bunker Revealed. 12 March 2012. http://www.bbc.com/travel/story/20120308-hitlers-ukrainian-bunker-revealed. [перевірено 28 August 2018].
- ↑ Hitler's headquarters "Werwolf". 2018. https://discover-ukraine.info/places/central-ukraine/vinnytsia/322. [перевірено 28 August 2018].
- ↑ 43rd Missile Army. Ww2.dk. http://www.ww2.dk/new/rvsn/43ma.htm. [перевірено 16 September 2011].
- ↑ "Russian cruise missiles strike Ukrainian Air Force command center, according to Ukraine's military" (in англійська). CNN. 25 March 2022. Retrieved 25 March 2022.
- ↑ Ракетний удар по Вінниці: кількість загиблих зросла до 27 людей (по uk). 2 August 2022. https://hromadske.radio/news/2022/08/02/raketnyy-udar-po-vinnytsi-kil-kist-zahyblykh-zrosla-do-27-liudey. [перевірено 2022-12-27].
- ↑ У міноборони РФ прокоментували удар по Вінниці (по ru). https://ua.korrespondent.net/ukraine/4495321-u-minoborony-rf-prokomentuvaly-udar-po-vinnytsi. [перевірено 2022-07-15].
- ↑ Social media posts chart life and death of girl in Russian strike (по en). 2022-07-14. https://www.theguardian.com/world/2022/jul/14/social-media-posts-chart-life-and-death-of-girl-in-russian-strike. [перевірено 2022-07-15].
- ↑ УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА УКРАЇНИ №829/2022 — Офіційне інтернет-представництво Президента України. https://www.president.gov.ua/documents/8292022-45173.
| |||||||||||||||||
| |||||||
