Зобразити жрїдло сторінкы Пермськый край

{{Адміністратівна єдиніця
|назва = Пермськый край
|місцёва назва = {{lang-ru|Персмкий край}}
|полога = Perm in Russia.svg 
|зображіня = Kungursky_District,_Perm_Krai,_Russia_-_panoramio_(15).jpg
|прапор = Flag of Perm Krai.svg
|ерб = Coat of Arms of Perm.svg
|країна = {{RUS}}
|адміністратівный центер = [[Пермь]]
|найвекшы міста = [[Березнікы]], [[Солікамск]], [[Чайковскый]]
|входить = 33 раёны, 25 міст 
|хоснованя = [[1. децембер|1. децембра]] [[2005]]
|розлога = 160 236
|населїня = 2 508 352
|густота населїня = 15,65
|етнічны ґрупы = [[Русы|Росіяне]], [[Татары]], [[Комі-пермякі]], [[Башкіры]], [[Удмурты]], [[Українцї]]
|вебова сторінка = http://www.perm.ru/
}}

'''Пе́рмськый край''', неофіційно — '''Прика́мьє'''<ref>{{Cite web |language=ru |url=https://www.newsko.ru/articles/nk-459107.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230513161849/https://www.newsko.ru/articles/nk-459107.html |archivedate=2023-05-13 |title=«Прикамье», или Кто отделил Пермь от Урала |author=Новый компаньон |work=«Новый компаньон» |access-date=2023-02-22 }}</ref> ({{lang-ru|Пермский край, Прикамье}}) — субєкт [[Росія|Російської Федерації]], розположенный на востоці європейської часті Росії<ref name="БРЭ-ТОМ-25">{{Книга |автор=Калуцкова Н. Н., Горячко М. Д. и др |ответственный=председ. [[Осипов, Юрий Сергеевич (математик)|Ю. С. Осипов]] и др., отв. ред. С. Л. Кравец |год=2014 |том=25. П - Пертурбационная функция |isbn=978-585270-362-0 }}</ref>. Входит в Приволжськый федеральный округ и Уральськый економічный район. Адміністративный центр — варош Пермь. Площадь 160 236 км². Населеня 2 508 352 чол. (2023). В состав края входит [[Комі-Пермяцькый округ]].

Находится в восточнуй часті Восточно-Європейської рувнины и на западных берегах Середнього и Сїверного Урала, в басейні рікы Камы<ref name="БРЭ-ТОМ-25">{{Книга |автор=Калуцкова Н. Н., Горячко М. Д. и др |ответственный=председ. [[Осипов, Юрий Сергеевич (математик)|Ю. С. Осипов]] и др., отв. ред. С. Л. Кравец |год=2014 |том=25. П - Пертурбационная функция |isbn=978-585270-362-0 }}</ref>.
Граничит на сївері з Републіков Комі, на востоці з Свердловськов областьов, на юзі з Башкортостаном, на западі з Удмуртійов, на сїверо-западі з Кіровськов областю<ref name=":0">{{Книга |автор=Назаров, Николай Николаевич |год=2006 |isbn=5-7944-0562-7 |ответственный= |часть=Ч. I. Природная (физическая) география }}</ref>.

Утвореный [[1. децембер|1 децембра]] [[2005|2005 года]] в результаті зкапчаня Пермскої области и Комі-Пермяцького автономного округа<ref name="fkz1-2004">{{Cite web |author= |url=https://rg.ru/2004/03/26/perm-dok.html |title=Федеральный закон об образовании Пермского края |publisher=Российская газета |language=ru |access-date=2020-01-28 |archivedate=2020-09-28 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200928165157/https://rg.ru/2004/03/26/perm-dok.html }}</ref>. Історично попередником реґіона была Пермська губернія, утворена в 1796 годі, яка в свою очирідь, предходила Пермь Велика.

Адміністративно-територіальноє дїленя: 33 адміністративных района; 25 варошу, из них 14 краєвого и 11 районого значеня; 26 селищ; закрытоє адміністративно-територіальноє образованя Звіздный и Комі-Пермяцькый округ як адміністративно-територіальна єдиница з особым статусом<ref>{{Cite web |author= |language=ru |url=https://docs.cntd.ru/document/910018077 |title=Об административно-территориальном устройстве Пермского края (с изменениями на 10 октября 2017 года), Закон Пермской области от 28 февраля 1996 года № 416-67 |publisher=docs.cntd.ru |access-date=2018-05-16 |archivedate=2019-04-12 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190412141317/https://docs.cntd.ru/document/910018077 }}</ref>.

== Фізико-геоґрафічна характеристика ==

=== Геоґрафія ===
[[Файл:Физическая_карта_Пермского_края_2016.png|міні|413x413пкс|Фізична карта Пермського края]]
Пермськый край находится на восточному крайови Російської рувнины и западному березі Уральськых гор, на стыкови двух частий світа — Європы и Азії, и то 99,8 % площаді края находится в Європі, 0,2 % — в Азії. Максимальна протяжнусть з сївера на юг 645 км, з запада на восток — майжи 420 км. Границі края кривулясті и сут протяжнустю булше 2,2 тыс. км.

; Крайні точкы

* на сївері — 61°39' с. ш., гора [[Пура-Мунит|Пура-Муніт]] (1094 м);
* на юзі — 56°06' с. ш. (около бывшого села Єльник Октябырьського района);
* на западі — 51°47' в. д., в 1 км уд Высоты 236, на водороздїлі рік Лепью, [[Пелес (река)|Пелес]], [[Кажим (река)|Кажим]];
* на востоці — 59°39' в. д., высочайша вершина хребта [[Хоза-Тумп]], гора [[Рахт-Сори-Сяхл|Рахт-Сорі-Сяхл]].

=== Часовый пояс ===
Пермськый край находится в часовуй зоні МСК+2. Зміщеня хоснуючого часа удносно UTC складає +5:00.

=== Клімат ===
[[Файл:Winter_road_in_Perm_Krai.JPG|міні|300x300пкс|Зимня дорога в Пермському краї]]
[[Файл:Трасса_М-7_в_Пермском_крае.jpg|міні|300x300пкс|Дорога федерального значеня М-7 в Пермському краї]]
Пермськый край находится в уміреному кліматичному поясі. В Пермському краї Комі-Пермяцькый округ, районы: Гайнськый, Косинськый, Кочовськый прирунені ид районам Крайнього Сївера.

Зима довга, снїжна. Средня температура януара на сїверо-востоці края −18,5 °C, на юго-западі −15 °C. Мінімальна температура (на сївері края) склала −56 °C<ref>{{Cite web |author= |language=ru |url=http://www.perm.ru/region/geography/klimat/ |title=Климат Пермского края |access-date=2007-03-05 |archivedate=2008-06-20 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080620014612/http://www.perm.ru/region/geography/klimat/ }}</ref>, лїтом до +42 °C.





=== Рікы ===
Рікы Пермського края удносятся ид басейнови Камы. В Пермському краї булше 29 тысяч [[Ріка|рік]] общов довжинов булше 90 тысяч кілометрув<ref name="PRS">{{Cite web |author= |language=ru |url=http://www.perm.ru/region/geography/water/ |title=Пермский региональный сервер &#124; Водные ресурсы |archiveurl=https://web.archive.org/web/20061002050810/http://www.perm.ru/region/geography/water/ |archivedate=2006-10-02 }}</ref><ref name="EPO-1">{{Cite web |author= |language=ru |url=http://www.perm1.ru/run/Kl9HotDEux.html?scenary=fT4wgks29D&sdo=58gqXYdOKo |title=Энциклопедия Пермской области — Водные ресурсы Пермской области |access-date=2007-12-13 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080203022803/http://www.perm1.ru/run/Kl9HotDEux.html?scenary=fT4wgks29D&sdo=58gqXYdOKo |archivedate=2008-02-03 }}</ref>.

Дві рікы в Пермському краї удносят ид грубым (довжинов булше 500 км), — вто Кама (1805 км) и її лївый приток Чусова (592 км). 40 рік довжинов уд 100 км. Самі грубі из них:

* Кама — 1805 км.
* Чусова — 592 км.
* Сылва — 493 км.
* Вишера — 415 км.
* Колва — 460 км.
* Яйва — 304 км.
* Косьва — 283 км.
* Коса — 267 км.
* Весляна — 266 км.
* Иньва — 257 км.
* Обва — 247 км.

Малі рікы (довжинов май мало чим 100 км) складают домінантну булшусть рік края. Даякі из них сут історичноє значеня, например, ріка Єгошиха, в усті якої быв основаный варош Пермь.
[[Файл:Perm asv2019-05 img76 Kama River.jpg|міні|Кама — май груба ріка Пермського края ]]

[[Файл:Maksimovsky_rock_Chusovaya_river.jpg|міні|праворуч|Максимовськый камінь на ріці Чусова (1912)]]

<ref name="PRS">{{Cite web |author= |language=ru |url=http://www.perm.ru/region/geography/water/ |title=Пермский региональный сервер &#124; Водные ресурсы |archiveurl=https://web.archive.org/web/20061002050810/http://www.perm.ru/region/geography/water/ |archivedate=2006-10-02 }}</ref><ref name="EPO-1">{{Cite web |author= |language=ru |url=http://www.perm1.ru/run/Kl9HotDEux.html?scenary=fT4wgks29D&sdo=58gqXYdOKo |title=Энциклопедия Пермской области — Водные ресурсы Пермской области |access-date=2007-12-13 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080203022803/http://www.perm1.ru/run/Kl9HotDEux.html?scenary=fT4wgks29D&sdo=58gqXYdOKo |archivedate=2008-02-03 }}</ref>

== Історія ==
Територія Пермського края была заселена людьми уже в епоху палеоліта (стоянка стрілецької культуры Гарчі 1, стоянки Єльникы II, Ганичата I—II, Пещерный Лог, Заозерья, Сосновка III, Єгоши́ха і ''1''<ref>{{Cite web |author= |language=ru |url=https://archaeology.nsc.ru/ru/publish/journal/doc/2007/291/1.pdf |title=''М. В. Аникович''. Пути становления верхнего палеолита Восточной Европы и Горного Алтая |access-date=2019-12-03 |archivedate=2018-04-17 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180417154303/http://www.archaeology.nsc.ru/ru/publish/journal/doc/2007/291/1.pdf }}</ref>, стоянки ''Ельники II, Ганичата I—II, Пещерный Лог, Заозерье, Сосновка III, Егоши́ха'' и др.<ref>{{Cite web |author= |language=ru |url=http://enc.permculture.ru/showObject.do?object=1803977751&idParentObject=1803977813 |title=Палеолит Пермского края |access-date=2015-09-26 |archivedate=2015-09-27 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150927140625/http://enc.permculture.ru/showObject.do?object=1803977751&idParentObject=1803977813 }}</ref>).

На началі [[1. тысячроча|I.]] и [[2. тысячроча|II.]] тысячолїть южні території совмісного Пермського края попали пуд владу Волжскої Булгарії, а тош — Монголо-татарского іга.

В середині XV стороча на Верхнюй Камі  утворилося комі-пермяцькоє средньовічноє ''Великопермськоє княжество'' (Чердынськоє княжество), залежноє уд Великого княжества Московского и, годно быти, так само уд Новгородської републікы (до 1472 года). [[Археолоґія|Археологічно]] княжество занимало територію родановської культуры. В тот самый час в Прикам'ї появилися руські піраты — ушкуйникы, котрі тош стали называтися казаками. Часть казаку в главі з отаманом Єрмаком были направлені промысловцями Строгановыми на покореня [[Сибирия|Сибірі]].
[[Файл:Пермская_губерния_из_Бенке.jpg|міні|333x333пкс|Герб Пермської губернії, утверженый [[Александр II. Николаевич|Александром II]] (1856)]]

== Обывательство ==
Кулькость чиляди края по даным Росстата складає 2 508 352[3] чол. (2023). Плотность населеня — 15,65 чол./км² (2023). Варошського населеня — 76,18%

 % (2022). Природный прирост населеня в 2012 годови склав 1570 чоловік<ref>{{Cite web |author= |url=https://permstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/permstat/resources/a76a2d004c8a5142ab54bb915ce0328a/01.doc |title=ЧИСЛЕННОСТЬ НАСЕЛЕНИЯ |language=ru |access-date=2023-03-03 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131105121858/https://permstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/permstat/resources/a76a2d004c8a5142ab54bb915ce0328a/01.doc |archivedate=2013-11-05 }}</ref>.

== Референції ==
{{reflist}}

[[Катеґорія:Субєкты Росії]]