Теодозий Злоцкый: Роздїлы міджі ревізіями

Матеріал з Вікіпедія
Вилучено вміст Додано вміст
Igor Kercsa (діскузія | приспівкы)
доповнѣня
Igor Kercsa (діскузія | приспівкы)
доповнѣня
Рядок 37: Рядок 37:
=== В добѣ священичой ===
=== В добѣ священичой ===
Од зачатку священичой службы переважна часть его литературной, етнографичной и фолклористичной роботы зоставала в рукописах. Его найважнѣйша етнографична робота о бабонах, повѣрах и звычаях [[Золотарьово (Закарпатска область)|Золотарьова]] опубликована в мадярскоязычной новинцѣ ''Kelet'' (1888–1889),<ref name=Pop/> де появила ся векшина его етнографичных дѣл. За тоту чинность быв позваный за официалного референта з етнографии Подкарпатя в Етнографичном обществѣ Мадярщины.<ref name=Zlocky/> З розличных причин его пояснѣня ку етнографичным текстам не могли быти напечатаны, были непорозумѣлы про редакторох. Злоцкый быв майнаперед священик, а уже так етнограф, его позиция была, же етнографичны публикации «не мож генерализовати на цѣлый народ... звекша мають они лем историчну цѣну; поганска пѣсня и колыскова в устах христианина далеко стоить од сердця народа», циже позерав на то як на пережиток минулого.<ref name=Lelekac/> По мадярскы публиковав и свои вершѣ, в товмачѣню по украинскы (Юрий Шкробинець) часть из них появила в зберцѣ ''На Верховині'' (1984).<ref>{{Cite book |author= |editor=Мишанич О. В. |title=На Верховині |language=украинскы |edition= |volume= |chapter=Феодосій Злоцький |quote= |location=Ужгород |publisher=Карпати |date=1984 |series= |pages=290–294 |isbn= |doi= |url= }}</ref><ref name=Chlanta/>
Од зачатку священичой службы переважна часть его литературной, етнографичной и фолклористичной роботы зоставала в рукописах. Его найважнѣйша етнографична робота о бабонах, повѣрах и звычаях [[Золотарьово (Закарпатска область)|Золотарьова]] опубликована в мадярскоязычной новинцѣ ''Kelet'' (1888–1889),<ref name=Pop/> де появила ся векшина его етнографичных дѣл. За тоту чинность быв позваный за официалного референта з етнографии Подкарпатя в Етнографичном обществѣ Мадярщины.<ref name=Zlocky/> З розличных причин его пояснѣня ку етнографичным текстам не могли быти напечатаны, были непорозумѣлы про редакторох. Злоцкый быв майнаперед священик, а уже так етнограф, его позиция была, же етнографичны публикации «не мож генерализовати на цѣлый народ... звекша мають они лем историчну цѣну; поганска пѣсня и колыскова в устах христианина далеко стоить од сердця народа», циже позерав на то як на пережиток минулого.<ref name=Lelekac/> По мадярскы публиковав и свои вершѣ, в товмачѣню по украинскы (Юрий Шкробинець) часть из них появила в зберцѣ ''На Верховині'' (1984).<ref>{{Cite book |author= |editor=Мишанич О. В. |title=На Верховині |language=украинскы |edition= |volume= |chapter=Феодосій Злоцький |quote= |location=Ужгород |publisher=Карпати |date=1984 |series= |pages=290–294 |isbn= |doi= |url= }}</ref><ref name=Chlanta/>

Злоцкый усиловав ся писати языком, котрый бы близше ся основав на народной бесѣдѣ. Про то склав граматику, котра ся операла на подкарпатскы диалекты — ''A kárpátaljai orosznyelv oknyomozó grammatikája'' (Практична граматика карпаторуского языка), 1883. Але тота граматика не была выдана, хоть на ню уже были выголосили предплату.<ref>Павло Роберт Маґочій, сс. 90–91.</ref>
=== Наслѣдство ===
=== Наслѣдство ===
Уже на пензии, в року 1919 Злоцкый ся взяв за упорядкованя свого рукописного наслѣдства. Часть рукописох передав [[Литературознатель|литературознателю]] [[Евмений Сабов|Евмению Сабову]].<ref name=Nedzielsky/><ref name=Petrovci>Иван Петровцій</ref> Иншу часть — в редакцию новинкы ''Свобода'' и ''Наш родный край''. Послѣдня выдала его едину опубликовану книжочку ''Выборъ изъ поезій'' (1923). Иншы рукописы, правдоподобно, утрачены.
Уже на пензии, в року 1919 Злоцкый ся взяв за упорядкованя свого рукописного наслѣдства. Часть рукописох передав [[Литературознатель|литературознателю]] [[Евмений Сабов|Евмению Сабову]].<ref name=Nedzielsky/> Иншу часть — в редакцию новинкы ''Свобода'' и ''Наш родный край''. Послѣдня выдала его едину опубликовану книжочку ''Выборъ изъ поезій'' (1923).
Иншы рукописы, правдоподобно, утрачены.


== Жерела и одказы ==
== Жерела и одказы ==
Рядок 44: Рядок 47:
* {{Cite book |author='''Ѳеодосій Злоцкій''' |editor= |title=Выборъ изъ поезій |language= |edition= |volume=2 |chapter= |quote= |location=Ужгородъ |publisher=Наш родный край |date=1923 |series=Библіотека новинки «Наш родный край» |pages= |isbn= |doi= |url= }}
* {{Cite book |author='''Ѳеодосій Злоцкій''' |editor= |title=Выборъ изъ поезій |language= |edition= |volume=2 |chapter= |quote= |location=Ужгородъ |publisher=Наш родный край |date=1923 |series=Библіотека новинки «Наш родный край» |pages= |isbn= |doi= |url= }}
* {{Cite book |author='''Николай Лелекачъ''' |editor= |title=Подкарпатское письменство на початку ХХ. вѣка |language= |edition= |volume= |chapter= |quote= |location=Унгваръ |publisher=Выданя Подкарпатского Общества Наукъ. Литературно-наукова библіотека, ч. 37 |date=1944 |series= |pages=10–13 |isbn= |doi= |url=https://rusin8.webnode.ru/news/podkarpatskoje-pisjemstvo-na-pochatku-khkh-vѣka/ }}
* {{Cite book |author='''Николай Лелекачъ''' |editor= |title=Подкарпатское письменство на початку ХХ. вѣка |language= |edition= |volume= |chapter= |quote= |location=Унгваръ |publisher=Выданя Подкарпатского Общества Наукъ. Литературно-наукова библіотека, ч. 37 |date=1944 |series= |pages=10–13 |isbn= |doi= |url=https://rusin8.webnode.ru/news/podkarpatskoje-pisjemstvo-na-pochatku-khkh-vѣka/ }}
* {{Cite book |author='''''' |editor=Валерій Падяк |title=Підкарпатська Русь. Формування національної самосвідомості (1848–1948) |language= |edition=2 |volume= |chapter= |quote= |location=Ужгород |publisher=Вид-во Валерія Падяка |date=2021 |series= |pages=90–91 |isbn=978-966-387-127-1 |doi= |url=}}{{ref-uk}}
* {{Cite book |author='''Евгеній Недзѣльскій''' |editor= |title=Очеркъ карпаторусской литературы |language= |edition= |volume= |chapter= |quote= |location=Ужгородъ |publisher=Подкарпаторусскій Народопросвѣтительный Союз |date=1932 |series= |pages=195–197 |isbn= |doi= |url= }}{{ref-ru}}
* {{Cite book |author='''Евгеній Недзѣльскій''' |editor= |title=Очеркъ карпаторусской литературы |language= |edition= |volume= |chapter= |quote= |location=Ужгородъ |publisher=Подкарпаторусскій Народопросвѣтительный Союз |date=1932 |series= |pages=195–197 |isbn= |doi= |url= }}{{ref-ru}}
* {{Cite book |author= |editor='''Иван Петровцій''' |title=Троє з Осою |language= |edition= |volume= |chapter= |quote= |location=Ужгород |publisher=ПП Повч Р. М. |date=2010 |series= |pages=59–64 |isbn= |doi= |url=http://gafya.narod.ru/7080kn675110223.htm }}{{ref-uk}}
* '''Іван Поп''': Злоцький Феодосій (Злоцкій Теодозій) //{{ЕКР}} С.&nbsp;247
* '''Іван Поп''': Злоцький Феодосій (Злоцкій Теодозій) //{{ЕКР}} С.&nbsp;247
* {{Cite book |author='''Евменій Сабовъ''' |editor= |title=Очеркъ литературной дѣятельности и образованія карпатороссовъ |language= |edition= |volume= |chapter= |quote= |location=Ужгород |publisher=Культурно-просвѣтительное общество имени Александра Духновича |date=1925 |series= |page=28 |isbn= |doi= |url= }}
* {{Cite book |author='''Евменій Сабовъ''' |editor= |title=Очеркъ литературной дѣятельности и образованія карпатороссовъ |language= |edition= |volume= |chapter= |quote= |location=Ужгород |publisher=Культурно-просвѣтительное общество имени Александра Духновича |date=1925 |series= |page=28 |isbn= |doi= |url= }}

Ревізія 18:02, 14 октовбра 2021

Теодозий Злоцкый
Чинность священик, етнограф, поет
Уроджѣня октобра 11, 1846(1846-10-11)
Осой, жупа Берег, Мадярске кральовство
Упокоеня юла 30, 1926 (79 р.)
Драгово, жупа Мараморош, Мадярске кральовство
Родич Ґріґорій Жатковіч
ЕСУ:16344;

Теодозий Злоцкый, *11. октобер 1846, Осой, жупа Берег, Мадярске кральовство – †30. юл 1926, Драгово, жупа Мараморош, Мадярске кральовствогрекокатолицкый священик, етнограф и фолклорист, поет, член Етнографичного общества Мадярщины.[1][2]

Ку писателям Нового Свѣта належить ай роботливый етнограф, збератель народных приповѣдок, переказовань, спѣванок, повѣрок и пословиць, Теодозий Злоцкый.[3]

Евмений Сабов[4]

Биография

Походжѣня и штудии

Походив з родины грекокатолицкого священика, осойского пароха Антония Злоцкого и Анны Злоцкой, родж. Турзов. Народны школы выходив в Хустѣ и Сатмарѣ. Гимназиалны штудии абсолвовав в Сатмарѣ и Унгварѣ, а теологичны — в Унгварѣ и Будапештѣ.[5][6]

Служба

Высвяченый на священика в року 1874, служив в селах Изкы, Копашново, Золотарьово, Драгово. В конци священичой службы быв тыж деканом свого округа.[5] Умер як пензионованый священик и погребеный в Драговѣ.[6][2][7]

Творба

В штудентской добѣ

Зачав писати ещи яко штудент «язычием», але под вплывом устной народной творчости, котру активно зберав цѣлый свой живот, в значной мѣрѣ перейшов на народный язык. В его наробку доминовала любовна, социално-бытова и патриотична лирика; брав ся тыж до сполоченскых, историчных ай морално-религийных тем. Окремы его поезии штилизованы як народны пѣснѣ. Первы вершѣ опубликовав в новинцѣ «Свѣтъ». Наступно тыж в иншых тогочасных выданях, як то: «Новый Свѣтъ», «Листок», «Карпато-русскій вѣстникъ», «Русскій вѣстникъ», «Наука».[1]

По року 1871 настав упадок литературной творбы, Новый Свѣтъ ся закрыв, обстояня ся змѣнили, а лѣпшы писателѣ замовкли.[4] Од року 1872 имя Теодозия Злоцкого в пресѣ стрѣчать ся барз рѣдко.[8]

В добѣ священичой

Од зачатку священичой службы переважна часть его литературной, етнографичной и фолклористичной роботы зоставала в рукописах. Его найважнѣйша етнографична робота о бабонах, повѣрах и звычаях Золотарьова опубликована в мадярскоязычной новинцѣ Kelet (1888–1889),[7] де появила ся векшина его етнографичных дѣл. За тоту чинность быв позваный за официалного референта з етнографии Подкарпатя в Етнографичном обществѣ Мадярщины.[5] З розличных причин его пояснѣня ку етнографичным текстам не могли быти напечатаны, были непорозумѣлы про редакторох. Злоцкый быв майнаперед священик, а уже так етнограф, его позиция была, же етнографичны публикации «не мож генерализовати на цѣлый народ... звекша мають они лем историчну цѣну; поганска пѣсня и колыскова в устах христианина далеко стоить од сердця народа», циже позерав на то як на пережиток минулого.[6] По мадярскы публиковав и свои вершѣ, в товмачѣню по украинскы (Юрий Шкробинець) часть из них появила в зберцѣ На Верховині (1984).[9][2]

Злоцкый усиловав ся писати языком, котрый бы близше ся основав на народной бесѣдѣ. Про то склав граматику, котра ся операла на подкарпатскы диалекты — A kárpátaljai orosznyelv oknyomozó grammatikája (Практична граматика карпаторуского языка), 1883. Але тота граматика не была выдана, хоть на ню уже были выголосили предплату.[10]

Наслѣдство

Уже на пензии, в року 1919 Злоцкый ся взяв за упорядкованя свого рукописного наслѣдства. Часть рукописох передав литературознателю Евмению Сабову.[8] Иншу часть — в редакцию новинкы Свобода и Наш родный край. Послѣдня выдала его едину опубликовану книжочку Выборъ изъ поезій (1923). Иншы рукописы, правдоподобно, утрачены.

Жерела и одказы

  • Ґабор В. В. (2010). Злоцький Феодосій Антонович. in І.М. Дзюба, А.І. Жуковський, М.Г. Железняк та ін.. Енциклопедія Сучасної України: електронна версія [веб-сайт]. Київ: Інститут енциклопедичних досліджень НАН України. https://esu.com.ua/search_articles.php?id=16344. укр.
  • Ѳеодосій Злоцкій (1923). Выборъ изъ поезій. Библіотека новинки «Наш родный край». 2. Ужгородъ: Наш родный край. 
  • Николай Лелекачъ (1944). Подкарпатское письменство на початку ХХ. вѣка. Унгваръ: Выданя Подкарпатского Общества Наукъ. Литературно-наукова библіотека, ч. 37. pp. 10–13. https://rusin8.webnode.ru/news/podkarpatskoje-pisjemstvo-na-pochatku-khkh-vѣka/. 
  • ' (2021). Валерій Падяк. ed. Підкарпатська Русь. Формування національної самосвідомості (1848–1948) (2 ed.). Ужгород: Вид-во Валерія Падяка. pp. 90–91. ISBN 978-966-387-127-1. укр.
  • Евгеній Недзѣльскій (1932). Очеркъ карпаторусской литературы. Ужгородъ: Подкарпаторусскій Народопросвѣтительный Союз. pp. 195–197. русс.
  • Іван Поп: Злоцький Феодосій (Злоцкій Теодозій) //Енциклопедія історії та культури карпатських русинів. Укладачі Маґочій П. Р., Поп І. — Ужгород: Вид-во В. Падяка, 2010. — 856 c.+ХХХІІ с. ISBN 978-966-387-044-1 укр. С. 247
  • Евменій Сабовъ (1925). Очеркъ литературной дѣятельности и образованія карпатороссовъ. Ужгород: Культурно-просвѣтительное общество имени Александра Духновича. p. 28. 
  • Хланта І. В.: Злоцький Феодосій //Енциклопедія Закарпаття. Визначні особи ХХ століття. Закарпатський осередок НТШ. Під наук. ред. Довганича О. Д. — Ужгород: «Гражда», 2007 — 400 c. ISBN 978-966-8924-33-0 укр. Сс.136–137

Референции

  1. 1,0 1,1 Ґабор В. В.
  2. 2,0 2,1 2,2 Хланта І. В.
  3. К писателямъ «Н. Свѣта» принадлежитъ еще и трудолюбивый этнографъ, собиратель народныхъ сказокъ, преданій, пѣсенъ, повѣрій и пословицъ, Ѳеодозій Злоцкій.
  4. 4,0 4,1 Евменій Сабовъ
  5. 5,0 5,1 5,2 Ѳеодосій Злоцкій
  6. 6,0 6,1 6,2 Николай Лелекачъ
  7. 7,0 7,1 Іван Поп
  8. 8,0 8,1 Евгеній Недзѣльскій
  9. Мишанич О. В., ред. (1984). Феодосій Злоцький (по украинскы). На Верховині. Ужгород: Карпати. pp. 290–294. 
  10. Павло Роберт Маґочій, сс. 90–91.