Теодозий Злоцкый: Роздїлы міджі ревізіями
доповнѣня |
доповнѣня |
||
Рядок 37: | Рядок 37: | ||
=== В добѣ священичой === |
=== В добѣ священичой === |
||
Од зачатку священичой службы переважна часть его литературной, етнографичной и фолклористичной роботы зоставала в рукописах. Его найважнѣйша етнографична робота о бабонах, повѣрах и звычаях [[Золотарьово (Закарпатска область)|Золотарьова]] опубликована в мадярскоязычной новинцѣ ''Kelet'' (1888–1889),<ref name=Pop/> де появила ся векшина его етнографичных дѣл. За тоту чинность быв позваный за официалного референта з етнографии Подкарпатя в Етнографичном обществѣ Мадярщины.<ref name=Zlocky/> З розличных причин его пояснѣня ку етнографичным текстам не могли быти напечатаны, были непорозумѣлы про редакторох. Злоцкый быв майнаперед священик, а уже так етнограф, его позиция была, же етнографичны публикации «не мож генерализовати на цѣлый народ... звекша мають они лем историчну цѣну; поганска пѣсня и колыскова в устах христианина далеко стоить од сердця народа», циже позерав на то як на пережиток минулого.<ref name=Lelekac/> По мадярскы публиковав и свои вершѣ, в товмачѣню по украинскы (Юрий Шкробинець) часть из них появила в зберцѣ ''На Верховині'' (1984).<ref>{{Cite book |author= |editor=Мишанич О. В. |title=На Верховині |language=украинскы |edition= |volume= |chapter=Феодосій Злоцький |quote= |location=Ужгород |publisher=Карпати |date=1984 |series= |pages=290–294 |isbn= |doi= |url= }}</ref><ref name=Chlanta/> |
Од зачатку священичой службы переважна часть его литературной, етнографичной и фолклористичной роботы зоставала в рукописах. Его найважнѣйша етнографична робота о бабонах, повѣрах и звычаях [[Золотарьово (Закарпатска область)|Золотарьова]] опубликована в мадярскоязычной новинцѣ ''Kelet'' (1888–1889),<ref name=Pop/> де появила ся векшина его етнографичных дѣл. За тоту чинность быв позваный за официалного референта з етнографии Подкарпатя в Етнографичном обществѣ Мадярщины.<ref name=Zlocky/> З розличных причин его пояснѣня ку етнографичным текстам не могли быти напечатаны, были непорозумѣлы про редакторох. Злоцкый быв майнаперед священик, а уже так етнограф, его позиция была, же етнографичны публикации «не мож генерализовати на цѣлый народ... звекша мають они лем историчну цѣну; поганска пѣсня и колыскова в устах христианина далеко стоить од сердця народа», циже позерав на то як на пережиток минулого.<ref name=Lelekac/> По мадярскы публиковав и свои вершѣ, в товмачѣню по украинскы (Юрий Шкробинець) часть из них появила в зберцѣ ''На Верховині'' (1984).<ref>{{Cite book |author= |editor=Мишанич О. В. |title=На Верховині |language=украинскы |edition= |volume= |chapter=Феодосій Злоцький |quote= |location=Ужгород |publisher=Карпати |date=1984 |series= |pages=290–294 |isbn= |doi= |url= }}</ref><ref name=Chlanta/> |
||
Злоцкый усиловав ся писати языком, котрый бы близше ся основав на народной бесѣдѣ. Про то склав граматику, котра ся операла на подкарпатскы диалекты — ''A kárpátaljai orosznyelv oknyomozó grammatikája'' (Практична граматика карпаторуского языка), 1883. Але тота граматика не была выдана, хоть на ню уже были выголосили предплату.<ref>Павло Роберт Маґочій, сс. 90–91.</ref> |
|||
=== Наслѣдство === |
=== Наслѣдство === |
||
Уже на пензии, в року 1919 Злоцкый ся взяв за упорядкованя свого рукописного наслѣдства. Часть рукописох передав [[Литературознатель|литературознателю]] [[Евмений Сабов|Евмению Сабову]].<ref name=Nedzielsky/ |
Уже на пензии, в року 1919 Злоцкый ся взяв за упорядкованя свого рукописного наслѣдства. Часть рукописох передав [[Литературознатель|литературознателю]] [[Евмений Сабов|Евмению Сабову]].<ref name=Nedzielsky/> Иншу часть — в редакцию новинкы ''Свобода'' и ''Наш родный край''. Послѣдня выдала его едину опубликовану книжочку ''Выборъ изъ поезій'' (1923). |
||
Иншы рукописы, правдоподобно, утрачены. |
|||
== Жерела и одказы == |
== Жерела и одказы == |
||
Рядок 44: | Рядок 47: | ||
* {{Cite book |author='''Ѳеодосій Злоцкій''' |editor= |title=Выборъ изъ поезій |language= |edition= |volume=2 |chapter= |quote= |location=Ужгородъ |publisher=Наш родный край |date=1923 |series=Библіотека новинки «Наш родный край» |pages= |isbn= |doi= |url= }} |
* {{Cite book |author='''Ѳеодосій Злоцкій''' |editor= |title=Выборъ изъ поезій |language= |edition= |volume=2 |chapter= |quote= |location=Ужгородъ |publisher=Наш родный край |date=1923 |series=Библіотека новинки «Наш родный край» |pages= |isbn= |doi= |url= }} |
||
* {{Cite book |author='''Николай Лелекачъ''' |editor= |title=Подкарпатское письменство на початку ХХ. вѣка |language= |edition= |volume= |chapter= |quote= |location=Унгваръ |publisher=Выданя Подкарпатского Общества Наукъ. Литературно-наукова библіотека, ч. 37 |date=1944 |series= |pages=10–13 |isbn= |doi= |url=https://rusin8.webnode.ru/news/podkarpatskoje-pisjemstvo-na-pochatku-khkh-vѣka/ }} |
* {{Cite book |author='''Николай Лелекачъ''' |editor= |title=Подкарпатское письменство на початку ХХ. вѣка |language= |edition= |volume= |chapter= |quote= |location=Унгваръ |publisher=Выданя Подкарпатского Общества Наукъ. Литературно-наукова библіотека, ч. 37 |date=1944 |series= |pages=10–13 |isbn= |doi= |url=https://rusin8.webnode.ru/news/podkarpatskoje-pisjemstvo-na-pochatku-khkh-vѣka/ }} |
||
* {{Cite book |author='''''' |editor=Валерій Падяк |title=Підкарпатська Русь. Формування національної самосвідомості (1848–1948) |language= |edition=2 |volume= |chapter= |quote= |location=Ужгород |publisher=Вид-во Валерія Падяка |date=2021 |series= |pages=90–91 |isbn=978-966-387-127-1 |doi= |url=}}{{ref-uk}} |
|||
* {{Cite book |author='''Евгеній Недзѣльскій''' |editor= |title=Очеркъ карпаторусской литературы |language= |edition= |volume= |chapter= |quote= |location=Ужгородъ |publisher=Подкарпаторусскій Народопросвѣтительный Союз |date=1932 |series= |pages=195–197 |isbn= |doi= |url= }}{{ref-ru}} |
* {{Cite book |author='''Евгеній Недзѣльскій''' |editor= |title=Очеркъ карпаторусской литературы |language= |edition= |volume= |chapter= |quote= |location=Ужгородъ |publisher=Подкарпаторусскій Народопросвѣтительный Союз |date=1932 |series= |pages=195–197 |isbn= |doi= |url= }}{{ref-ru}} |
||
* {{Cite book |author= |editor='''Иван Петровцій''' |title=Троє з Осою |language= |edition= |volume= |chapter= |quote= |location=Ужгород |publisher=ПП Повч Р. М. |date=2010 |series= |pages=59–64 |isbn= |doi= |url=http://gafya.narod.ru/7080kn675110223.htm }}{{ref-uk}} |
|||
* '''Іван Поп''': Злоцький Феодосій (Злоцкій Теодозій) //{{ЕКР}} С. 247 |
* '''Іван Поп''': Злоцький Феодосій (Злоцкій Теодозій) //{{ЕКР}} С. 247 |
||
* {{Cite book |author='''Евменій Сабовъ''' |editor= |title=Очеркъ литературной дѣятельности и образованія карпатороссовъ |language= |edition= |volume= |chapter= |quote= |location=Ужгород |publisher=Культурно-просвѣтительное общество имени Александра Духновича |date=1925 |series= |page=28 |isbn= |doi= |url= }} |
* {{Cite book |author='''Евменій Сабовъ''' |editor= |title=Очеркъ литературной дѣятельности и образованія карпатороссовъ |language= |edition= |volume= |chapter= |quote= |location=Ужгород |publisher=Культурно-просвѣтительное общество имени Александра Духновича |date=1925 |series= |page=28 |isbn= |doi= |url= }} |
Ревізія 18:02, 14 октовбра 2021
Теодозий Злоцкый | |
---|---|
Чинность | священик, етнограф, поет |
Уроджѣня | октобра 11, 1846 |
Осой, жупа Берег, Мадярске кральовство | |
Упокоеня | юла 30, 1926 (79 р.) |
Драгово, жупа Мараморош, Мадярске кральовство | |
Родич | Ґріґорій Жатковіч |
ЕСУ:16344; |
Теодозий Злоцкый, *11. октобер 1846, Осой, жупа Берег, Мадярске кральовство – †30. юл 1926, Драгово, жупа Мараморош, Мадярске кральовство — грекокатолицкый священик, етнограф и фолклорист, поет, член Етнографичного общества Мадярщины.[1][2]
Ку писателям Нового Свѣта належить ай роботливый етнограф, збератель народных приповѣдок, переказовань, спѣванок, повѣрок и пословиць, Теодозий Злоцкый.[3]
Биография
Походжѣня и штудии
Походив з родины грекокатолицкого священика, осойского пароха Антония Злоцкого и Анны Злоцкой, родж. Турзов. Народны школы выходив в Хустѣ и Сатмарѣ. Гимназиалны штудии абсолвовав в Сатмарѣ и Унгварѣ, а теологичны — в Унгварѣ и Будапештѣ.[5][6]
Служба
Высвяченый на священика в року 1874, служив в селах Изкы, Копашново, Золотарьово, Драгово. В конци священичой службы быв тыж деканом свого округа.[5] Умер як пензионованый священик и погребеный в Драговѣ.[6][2][7]
Творба
В штудентской добѣ
Зачав писати ещи яко штудент «язычием», але под вплывом устной народной творчости, котру активно зберав цѣлый свой живот, в значной мѣрѣ перейшов на народный язык. В его наробку доминовала любовна, социално-бытова и патриотична лирика; брав ся тыж до сполоченскых, историчных ай морално-религийных тем. Окремы его поезии штилизованы як народны пѣснѣ. Первы вершѣ опубликовав в новинцѣ «Свѣтъ». Наступно тыж в иншых тогочасных выданях, як то: «Новый Свѣтъ», «Листок», «Карпато-русскій вѣстникъ», «Русскій вѣстникъ», «Наука».[1]
По року 1871 настав упадок литературной творбы, Новый Свѣтъ ся закрыв, обстояня ся змѣнили, а лѣпшы писателѣ замовкли.[4] Од року 1872 имя Теодозия Злоцкого в пресѣ стрѣчать ся барз рѣдко.[8]
В добѣ священичой
Од зачатку священичой службы переважна часть его литературной, етнографичной и фолклористичной роботы зоставала в рукописах. Его найважнѣйша етнографична робота о бабонах, повѣрах и звычаях Золотарьова опубликована в мадярскоязычной новинцѣ Kelet (1888–1889),[7] де появила ся векшина его етнографичных дѣл. За тоту чинность быв позваный за официалного референта з етнографии Подкарпатя в Етнографичном обществѣ Мадярщины.[5] З розличных причин его пояснѣня ку етнографичным текстам не могли быти напечатаны, были непорозумѣлы про редакторох. Злоцкый быв майнаперед священик, а уже так етнограф, его позиция была, же етнографичны публикации «не мож генерализовати на цѣлый народ... звекша мають они лем историчну цѣну; поганска пѣсня и колыскова в устах христианина далеко стоить од сердця народа», циже позерав на то як на пережиток минулого.[6] По мадярскы публиковав и свои вершѣ, в товмачѣню по украинскы (Юрий Шкробинець) часть из них появила в зберцѣ На Верховині (1984).[9][2]
Злоцкый усиловав ся писати языком, котрый бы близше ся основав на народной бесѣдѣ. Про то склав граматику, котра ся операла на подкарпатскы диалекты — A kárpátaljai orosznyelv oknyomozó grammatikája (Практична граматика карпаторуского языка), 1883. Але тота граматика не была выдана, хоть на ню уже были выголосили предплату.[10]
Наслѣдство
Уже на пензии, в року 1919 Злоцкый ся взяв за упорядкованя свого рукописного наслѣдства. Часть рукописох передав литературознателю Евмению Сабову.[8] Иншу часть — в редакцию новинкы Свобода и Наш родный край. Послѣдня выдала его едину опубликовану книжочку Выборъ изъ поезій (1923). Иншы рукописы, правдоподобно, утрачены.
Жерела и одказы
- Ґабор В. В. (2010). Злоцький Феодосій Антонович. in І.М. Дзюба, А.І. Жуковський, М.Г. Железняк та ін.. Енциклопедія Сучасної України: електронна версія [веб-сайт]. Київ: Інститут енциклопедичних досліджень НАН України. https://esu.com.ua/search_articles.php?id=16344.укр.
- Ѳеодосій Злоцкій (1923). Выборъ изъ поезій. Библіотека новинки «Наш родный край». 2. Ужгородъ: Наш родный край.
- Николай Лелекачъ (1944). Подкарпатское письменство на початку ХХ. вѣка. Унгваръ: Выданя Подкарпатского Общества Наукъ. Литературно-наукова библіотека, ч. 37. pp. 10–13. https://rusin8.webnode.ru/news/podkarpatskoje-pisjemstvo-na-pochatku-khkh-vѣka/.
- ' (2021). Валерій Падяк. ed. Підкарпатська Русь. Формування національної самосвідомості (1848–1948) (2 ed.). Ужгород: Вид-во Валерія Падяка. pp. 90–91. ISBN 978-966-387-127-1.укр.
- Евгеній Недзѣльскій (1932). Очеркъ карпаторусской литературы. Ужгородъ: Подкарпаторусскій Народопросвѣтительный Союз. pp. 195–197.русс.
- Іван Поп: Злоцький Феодосій (Злоцкій Теодозій) //Енциклопедія історії та культури карпатських русинів. Укладачі Маґочій П. Р., Поп І. — Ужгород: Вид-во В. Падяка, 2010. — 856 c.+ХХХІІ с. ISBN 978-966-387-044-1 укр. С. 247
- Евменій Сабовъ (1925). Очеркъ литературной дѣятельности и образованія карпатороссовъ. Ужгород: Культурно-просвѣтительное общество имени Александра Духновича. p. 28.
- Хланта І. В.: Злоцький Феодосій //Енциклопедія Закарпаття. Визначні особи ХХ століття. Закарпатський осередок НТШ. Під наук. ред. Довганича О. Д. — Ужгород: «Гражда», 2007 — 400 c. ISBN 978-966-8924-33-0 укр. Сс.136–137
Референции
- ↑ 1,0 1,1 Ґабор В. В.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Хланта І. В.
- ↑ К писателямъ «Н. Свѣта» принадлежитъ еще и трудолюбивый этнографъ, собиратель народныхъ сказокъ, преданій, пѣсенъ, повѣрій и пословицъ, Ѳеодозій Злоцкій.
- ↑ 4,0 4,1 Евменій Сабовъ
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Ѳеодосій Злоцкій
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Николай Лелекачъ
- ↑ 7,0 7,1 Іван Поп
- ↑ 8,0 8,1 Евгеній Недзѣльскій
- ↑ Мишанич О. В., ред. (1984). Феодосій Злоцький (по украинскы). На Верховині. Ужгород: Карпати. pp. 290–294.
- ↑ Павло Роберт Маґочій, сс. 90–91.