Перейти до вмісту

Емпіричный доказ

Матеріал з Вікіпедія
(Напрямленый з Емпірія)

Тота статя є затля „Стыржень“. Поможте Вікіпедії так, же єй доповните і росшырите.

Емпіри́чный до́каз авадь емпі́рія є доказ, дустатый через сенсорну скушеность авадь експерименталну процедуру. Ун є критично важным про наукы тай має свою роль у многых другых сферах, наприклад епістемолоґії тай юріспруденції.

Не є общого согласу в дефініції термінув доказ тай емпіричный. Разні сферы годні нарабляти з дуже разныма концепціями. У епістемолоґії, доказ є тым, што обґрунтовує вірованя, вадь тым, што дефінує, ци держати ся даякого вірованя раціонално.[1][2][3] У філозофії наукы, доказом ся держит тото, што пудтвержує вадь опровергат научні гіпотезы тай арбітрує межи конкурувучыма теоріями.[4][5][6] Емпіричный доказ є основнов частьов апостеріорного знаня вадь емпіричного знаня, знаня, управданя вадь опроверженя котрого залежит на скушеность авадь експеримент. Апріорноє знаня, на другого бока, видит ся врожденым авадь управданым раціоналнов інтуїційов тай зато незалежным на емпіричні доказы. Раціоналізм цілком принимат, ож є знаня а пріорі, котроє емпіризм авадь повнустю не признає, авадь допущат лиш у ограниченуй мірі.

Научні доказы сут близко скапчані из емпіричныма, айбо не всі формы емпіричных доказув парувут на стандарты, диктовані научныма методами. Жерела емпіричных доказув ся пораз ділят на обзервацію тай експериментованя; розлука в тому, ож лиш експериментованя обсягує маніпулацію вадь інтервенцію: феномены ся активно творят умісто того, вбы ся пасивно обзервовати.

  1. Steup, Matthias; Neta, Ram (2020). Epistemology. Metaphysics Research Lab, Stanford University. https://plato.stanford.edu/entries/epistemology/. [перевірено 15 June 2021]. 
  2. Mittag, Daniel M.. Evidentialism. https://iep.utm.edu/evidenti/. [перевірено 15 June 2021]. 
  3. Gage, Logan Paul (2014). 1. Introduction: Two Rival Conceptions of Evidence. Objectivity and Subjectivity in Epistemology: A Defense of the Phenomenal Conception of Evidence (PhD Thesis). Baylor University. https://philpapers.org/rec/GAGOAS. [перевірено 2021-06-21]. 
  4. DiFate, Victor. Evidence. https://iep.utm.edu/evidence/. [перевірено 11 June 2021]. 
  5. Kelly, Thomas (2016). Evidence. Metaphysics Research Lab, Stanford University. https://plato.stanford.edu/entries/evidence/. [перевірено 11 June 2021]. 
  6. Crupi, Vincenzo (2021). Confirmation. Metaphysics Research Lab, Stanford University. https://plato.stanford.edu/entries/confirmation/. [перевірено 13 June 2021].