Емпірізм
Емпірі́зм ци емпірі́змус тото епістемолоґічноє никаня, котроє правит, ож истинноє знаня вадь пудтверженя йде лиш авадь головно из сенсорных скушеностий тай емпіричных доказув.[1] Ото єден из дакулкох конкурувучых назорув у епістемолоґії, уєдно из раціоналізмом и скептіцізмом. Емпірішты держат, ож емпіризм тото май бізувный метод находжіня истины ги сугубо хоснованя лоґічного думаня, бо люде мавут коґнітивні изкривы тай ограниченя, котрі спричинювут хыбы у суджіньови.[2] Емпірізм акцентує централну роль емпіричных доказув у формулованю ідий против врожденых еквівалентув авадь традицій.[3] Емпірішты знавут выводити походжіня традицій и звыкув уд удношіня д пережым сенсорным скушеностям.[4]
Історично емпірізм є скапчаный из концепційов „чистої таблы“ (лат. tabula rasa), подля котрої людськый розум є „пустый“ при рожденьови тай розвиват думкы лиш через май пузні скушеності.[5]
Емпірізм, часто хоснованый у природных науках, твердит, ож „знаня ся закладує на скушености“ тай ож „знаня закладеноє на експерименті тай віроятности, и пуддає ся на далші ревізії тай фалсіфікації“.[6] Емпіричноє зглядованя, у тум числі експерименты тай валідована замірьовална серсама, веде допереда научный метод.
Етимолоґія
[едітовати | едітовати жрідло]Термін „емпіричный“ походит уд ст.-ґр. ἐμπειρία, empeiria „скушеность“.[7]
Референції
[едітовати | едітовати жрідло]- ↑ Psillos, Stathis; Curd, Martin (2010). The Routledge Companion to Philosophy of Science (1. publ. in paperback ed.). London: Routledge. pp. 129–38. ISBN 978-0415546133.
- ↑ Francis Bacon and the Four Idols of the Mind. 17 May 2016. https://fs.blog/francis-bacon-four-idols-mind/.
- ↑ Baird, Forrest E.; Walter Kaufmann (2008). From Plato to Derrida. Upper Saddle River, New Jersey: Pearson Prentice Hall. ISBN 978-0-13-158591-1.
- ↑ Hume, D. "An Enquiry Concerning Human Understanding", in Enquiries Concerning the Human Understanding and Concerning the Principles of Morals, 2nd edition, L.A. Selby-Bigge (ed.), Oxford University Press, Oxford, UK, 1902 [1748].
- ↑ Scheibe, Erhard. (2001). Between rationalism and empiricism : selected papers in the philosophy of physics. Springer. ISBN 0-387-98520-4. OCLC 45888831.
- ↑ Shelley, M. (2006). Empiricism. In F. English (Ed.), Encyclopedia of educational leadership and administration. (pp. 338–39). Thousand Oaks, CA: Sage Publications, Inc.
- ↑ Liddell; Scott (1940). „ἐμπειρία“. A Greek–English Lexicon. Oxford: Clarendon Press. https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.04.0057:entry=e)mpeiri/a.