Вылтава
Вы́лтава вадь Влтава (чеськ. Vltava [ˈvl̩tava] 
высловность; нїм. Moldau [ˈmɔldaʊ] высловность) є майдовга ріка у Чеськуй републіці, ліва приток Лабы (Елбы). Она тече попри Шумаву тай пак на сівер через Богемію, через Чеськый Крумлов, Чеські Будейовіці тай Прагу. Вылтаву знавут кликати „націоналнов чеськов ріков“.[1]
Етимолоґія
[едітовати | едітовати жрідло]И чеська назывка Vltava, и німецька Moldau, держит ся, походят уд староґерманського словоспоєня wilt ahwa „дика вода“ (пор. из лат. aqua).[2] У Annales Fuldenses (872 н. е.) ріку называвут Fuldaha; уд 1113 н. е. ся фіксує форма Wultha. У Chronica Boemorum (1125 н. е.) першый раз ся трафлят чеська форма Wlitaua.[3]
Тук
[едітовати | едітовати жрідло]
Вылтава ся зачинат излитьом двох рік, май довгої Теплої Вылтавы (чеськ. Teplá Vltava) тай Студеної Вылтавы (чеськ. Studená Vltava), котре тече из Баварії. Из перспективы управліня водныма ресурсами, Вылтава тай Тепла Вылтава тото єдна ріка из єдным нарахованьом річных кіломийтрув. Тепла Вылтава зачинат ся у муніціпалітеті Квілда, у Шумаві, на схылі Чорної горы 1174 м над морьом. Уєдно из Теплов Вылтавов Вылтава ся тягне 431.3 км; без Теплої Вылтавы — 377.0 км. Ріка тече на сівер через Богемію, через Чеськый Крумлов, Чеські Будейовіці тай Прагу. Она ся зливат из Лабов (Елбов) у Мнєлнікови на высоті 156 м. Розлука у высоті межи жерелом и устьом 1018 м.[4][5]
Басен Вылтавы має 28,089.9 км², т. є. булше половины Богемії тай дас третину вшыткої території Чеської републікы.[6]
Идучи через Прагу, Вылтава ся переходит 18 мостами (у тому числі Карловым мостом).[7] Вода из рікы ся хосновала на питя до 1912. рока, коли Віноградська водна турня перестала помповати воду. Айбо ріка є жерелом питьової воды, кідь жерела Желівка тай Каране переставут робити авадь идут на ремонт. Водообробна штація Подоля готова на такі трафункы; про вто ся хоснувут май строгі реґулації против засміченя довгої части рікы над штаційов.
Майдовгыма притоками Вылтавы сут:[8]
| Притока | Довгота (км) | Річні км | Бук |
|---|---|---|---|
| Беровнка | 244.6 | 63.4 | лівый |
| Сазава | 225.9 | 78.3 | правый |
| Лужніця | 197.9 | 202.2 | правый |
| Отава | 134.8 | 169.1 | лівый |
| Малше | 96.0 | 240.0 | правый |
| Мастнік | 49.5 | 104.6 | правый |
| Коцаба | 47.7 | 82.8 | лівый |
| Баковськый потук | 44.6 | 13.7 | лівый |
| Бездревськый потук | 43.1 | 231.0 | лівый |
| Рокытка | 37.2 | 47.4 | правый |
| Ботіч | 33.8 | 55.2 | правый |
| Полечніця | 32.8 | 281.3 | лівый |
| Кржемжськый потук | 31.8 | 258.5 | лівый |
Из строго гідролоґічного позора, тото Лаба над Мнєлніком є притоков Вылтавы, а не навборот — позад того, ож Вылтава май довга (434 км против 294 км Лабы), має май читавый розлив тай май великый басен; айбо позад того, ож у точці злитя Лаба тече крузі головну долину прямов линійов, удносно котрої Вылтава затікат пуд прямым кутом, тук рікы долув ся вызначат ги Лаба.
Референції
[едітовати | едітовати жрідло]- ↑ Mahoney, William (2001). The History of the Czech Republic and Slovakia. ABC-CLIO. p. 3. ISBN 0313363064.
- ↑ Šmilauer, Vladimír (1946), O jménech našich řek (по cs), Naše řeč (Ústav pro jazyk český) 30 (9–10): 161–165, ISSN 0027-8203, http://nase-rec.ujc.cas.cz/archiv.php?art=3983
- ↑ The Vltava River – Historical Communication Link in the Český Krumlov Region. 2023. http://www.ckrumlov.info/docs/en/region_histor_vltava.xml. [перевірено 19 June 2015]. "The length of its flow to the mouth of the river to the Labe River near Mělnik is 430.2 km. Down to Český Krumlov it has a catchment area of 1,339 km2, the whole basin of the Vltava river is 28,090 km2."
- ↑ Základní charakteristiky toku Vltava a jeho povodí (по cs). T. G. Masaryk Water Research Institute. https://www.dibavod.cz/download.php?id_souboru=2238. [перевірено 2024-10-22].
- ↑ Základní charakteristiky toku Teplá Vltava a jeho povodí (по cs). T. G. Masaryk Water Research Institute. https://www.dibavod.cz/download.php?id_souboru=2236. [перевірено 2024-10-22].
- ↑ Complete table of the Bavarian Waterbody Register by the Bavarian State Office for the Environment (xls, 10.3 MB)
- ↑ About Prague. Avantgarde Prague. https://www.avantgarde-prague.com/about-prague/?utm_medium=redirect&utm_source=direct&utm_campaign=direct. [перевірено 11 April 2024]. "River Vltava (Moldau in German): It flows from south to north through the city for 31 kilometres, before joining the River Elbe near Prague. Nineteen bridges span the river."
- ↑ Vodní toky (по cs). Evidence hlásných profilů. Český hydrometeorologický ústav. https://mapy.chmi.cz/ords/chmi_app/r/fewshlprf/stream-list?. [перевірено 2024-10-22].